Fake news, Europa aan zet

We hebben er allemaal mee te maken: fake news. Al was het maar omdat we massaal artikelen van De Speld liken op Facebook. Fake news heeft ook een minder lollige kant, die van het verkeerd informeren van burgers.

Andrus Ansip, Europees commissaris voor de digitale markt, zei al het volgende: “I am worried, as all people are worried, about fake news, especially after the elections in the United States”.

Pizzagate[1] is een voorbeeld van fake news tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne. Vanuit een pizzarestaurant in Washington zouden prominente democraten een pedofilienetwerk leiden. Conservatieve Amerikaanse blogs en websites namen het nieuws voor waar aan: al snel ging Pizzagate viral op sociale media. De uitbater van de pizzeria ontving honderden doodsbedreigingen. Hij reageerde verbolgen: “We hebben geen eens een kelder.”

Donald Trump was net zo goed slachtoffer van fake news. Zo ging de volgende verzonnen quote viral: “If I were to run, I’d run as a Republican. They’re the dumbest group of voters in the country. They believe anything on Fox News. I could lie and they’d still eat it up. I bet my numbers would be terrific.”[2]

Bij Pauw maakte Sylvana Simons een pijnlijke uitglijder toen ze de quote aanhaalde in een discussie over Trump.[3] Toen Jeroen Pauw aangaf dat het om hier om fake news ging, beweerde Simons dat ze “de bewegende beelden had gezien”. Afijn.

Fake news komt ook voor in Europa. Zo meldden diverse media in maart 2016 dat Angela Merkel op de foto was geweest met een van de aanslagplegers van de bomaanslag in Brussel[4]. De onschuldige Syrische vluchteling, wiens selfie met Merkel veelvuldig werd gedeeld, besloot Facebook aan te klagen.

Met de belangrijkste Europese verkiezingen in het vizier deze zomer, namelijk de Duitse en de Franse, is het de vraag wat Europa doet tegen fake news.

Op grond van art. 15 E-commerce hebben sociale media geen verplichting om hun platformen te monitoren. In Scarlet/Sabam is bevestigd dat een dergelijke monitor-verplichting leidt tot een inbreuk op het recht op ondernemerschap. Bovendien is er een ander grondrecht dat pleit tegen het aanpakken van fake news: de vrijheid van meningsuiting.

Duitsland is intussen druk bezig met het ontwerpen van wetgeving. Heiko Maas, de Duitse minister van Jusitie, heeft al aangegeven boetes van 50 miljoen euro te willen opleggen aan sociale netwerksites die niet snel genoeg fake news van hun sites halen. Een dergelijke notice-and-take-down-procedure doet denken aan Delfi en MTE Index.

Het Europees Hof bepaalde in deze zaken dat de notice-and-take-down-procedure een passend middel kan zijn voor het balanceren van de betrokken grondrechten. Dit geldt zeker voor platformen met een commercieel oogpunt.

In de voorlopig enige Europese fake news-zaak, die van de eerder besproken Syrische vluchteling, kreeg Facebook gelijk. Een lager Duits Landesgericht bepaalde dat Facebook niet verplicht was een actief notice-and-take-down-beleid te voeren.[5]

Facebook heeft ondertussen aangekondigd zelf werk te maken van het opsporen van fake news. In Nederland gaat het bedrijf bijvoorbeeld samenwerken met factcheckers van Nu.nl en de Universiteit Leiden.[6]

Hoe mooi de plannen van Facebook ook moge zijn, het is wachten op Europese regelgeving. Dat die pas zal komen na de voor Europa cruciale verkiezingen in Duitsland en Frankrijk, lijkt onvermijdelijk.

Bronnen
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Pizzagate_conspiracy_theory
[2] http://edition.cnn.com/2016/11/10/politics/trump-quote-facebook-trnd/
[3] https://www.youtube.com/watch?v=Jk8ZIcoKfLw
[4] http://www.independent.co.uk/news/world/europe/syrian-refugees-selfie-with-angela-merkel-goes-viral-after-he-is-wrongly-named-as-brussels-bomber-a6958371.html
[5] Landgericht Wurzburg, Az 11 0 2338/16 UVR, page 24
[6] http://nos.nl/artikel/2160892-facebook-gaat-ook-in-nederland-nepnieuws-aanpakken.html

Geschreven door: Oscar Smit

 

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een antwoord